Kore Neden ve Nasıl İkiye Bölündü?
Bugünkü yazımda pek çok Kore ve Kpop severin aklının bir köşesinden mutlaka geçmiş olan “Kore neden Kuzey ve Güney olarak ikiye bölündü?” sorusunun ve daha pek çok sorunun yanıtını vermeye çalışacağım. Ayrıca ilgilenenler, zamanında çokça konuşulan Kuzey Kore-ABD-Rusya sürtüşmesinin nedenlerine de daha çok anlam verebilecekler…
Kore Savaşı Öncesi Durum
I. ve II. Dünya Savaşı arasında Japonya’nın Kore’yi işgal altında tuttuğunu görebilirsiniz. |
II. Dünya Savaşı‘nın öncesinde Kore’de bir birlik yoktu; tüm bölgeye yayılan kolera salgını, yoksulluk ve açlık yanında yarımada Japonya, Çin ve Sovyet Rusya arasında kaldığı için sürekli piyon haline gelmişti. Bazı kısım komünist olan Çin ve Rusya’nın etkisinde, diğer bir kısım Kore halkı da Amerika ve İngiltere’nin başını çektiği Batı taraftarıydı. II. Dünya Savaşı patlak vermeden hemen önce Japonya, Avrupa’daki karışıklıklardan istifa ederek Kore Yarımadasının da içinde bulunduğu Mançurya bölgesine önce demiryolu şirketleri bahanesiyle yerleşti. Ardından buralara askerlerini yerleştirmeye ve nihayet burayı tamamen işgal etmeye başladı. Bugün bildiğimiz anlamda Kore ve Kuzey Çin denebilecek Mançurya tamamen Japonya’nın eline geçti. Japonya Kore’de kendine bağlı bir hükümet kurdu ve baskı altında yönetmeye başladı.
1945 yılında Amerika ve Rusya arasında yapılan bir antlaşmaya göre Kore Yarımadası Japonların elinden kurtarıldığında; Amerika, Sovyet Rusya, İngiltere ve Çin’den oluşan bir ortak vesayet altına alınacaktı. Bugünkü Kuzey Kore’nin bir kısmı o dönemde Sovyetlerin toprağıydı. Ancak Rusya bu anlaşmaya uymak yerine bir kaç ay sonra Uzakdoğu’daki savaşa katılmaya karar verdi. Böylece resmi olarak olmasa da askeri varlığı dolayısıyla 38. enlemden Kore yarımadası ikiye ayrılıyordu; Kuzey’de Sovyet Rusya’nın askeri harekat yapabilmesi Güney’de de Amerika’nın harekat alanı olması kararlaştırılmıştı.
Kore Savaşı Nasıl Gelişti?
Kuzey-Güney sınırı. Meşhur 38.enlem. |
Rusya Uzakdoğu savaşına katılmaya karar vermiş ancak Japonya hâlâ çok güçlü olduğundan ve Batı’da Alman tehdidi henüz sona ermediğinden Japonya’ya savaş açmamıştı. Ancak Amerika’nın Hiroşima ve Nagasaki’ye atom bombası atması Sovyet Rusya’nın da ekmeğine yağ sürmüştü. Bunu fırsat bilen Sovyet Rusya önce Japonya’ya savaş ilan eti ardından da yukarıda bahsettiğimiz 38. enleme kadar olan kısmı Amerika ile aldığı kararı da gerekçe göstererek işgal etti. Bunun üzerine de Amerika Güney’i kontrolü altına alarak işgal etti. 1945’ten 1948’e kadar iki taraf da (Amerika ve Sovyet Rusya) kendi işgal bölgelerinde kendilerine bağlı yerli hükümetler kurdu.
Birleşmiş Milletler bölgedeki tansiyonu düşürmek için ne kadar uğraştıysa da başarılı olamadı. Amerika Güney Kore’de 1948 yılında seçimler düzenledi ve Güney Kore Cumhuriyetini resmen ilân etti. Bunun üzerine Sovyet Rusya da 3 ay sonra Kuzey Kore’de Kore Halk Cumhuriyetini kurdu. Böylece Kore yarımadası resmen ikiye ayrılmış oldu.
KORE SAVAŞI
Haritada Kore Savaşında harita değişimini görebilirsiniz. Kırmızılar Sovyet Rusya önderliğindeki Çin ve Kuzey Kore’yi, Yeşiller Amerika liderliğindeki BM ve Güney Kore’yi temsil etmektedir. |
1948 sonunda Kore’nin güneyi Amerika, Kuzeyi ise Sovyet Rusya yönetimindeydi. Amerika aynı zamanda teslim olan Japonya’da da kuvvetlerini bulunduruyordu. Sovyet Rusya’nın Çin’e yardımları sayesinde Çin de komünist rejimi tam anlamıyla kabul etmişti. Olası bir savaşta Çin’in Amerika’ya karşı kendi tarafında olacağından emin olan Sovyet Rusya Amerika’yı Kore ve Japonya dahil tüm Uzakdoğu’dan atmaya karar verdi.
25 Kasım 1950‘de Moskova(Rusya)’dan gelen talimatla Kuzey Kore ordusu sınır olan 38. enlemi geçerek Güney Kore’ye saldırdı. 3 yıl sürecek Kore Savaşı böylece başlamıştı. Sovyet Rusya destekli Kuzey Kore ordusu çok kısa bir sürede Busan(Güney Kore’nin 5’te 1’ine denk gelen topraklar) hariç Güney Kore’nin tamamını ele geçirdi. Amerika’nın çağrısıyla toplanan Birleşmiş Milletler çoğunluğunu Amerikanın oluşturduğu milletlerarası bir kuvvet oluşturarak Kore Yarımadasına gönderme kararı aldı. İşte Kurtuluş Savaşı’ndan beri hiçbir savaşa fiili olarak girmeyen Türkiye de ilk defa fiili savaşa dahil olarak Kore’ye bir tugay göndermiştir. Kutup Yıldızı lakaplı Türk Tugay’ı 4 kez savaşın seyrini değiştirerek BM kuvvetlerini imhadan kurtarmıştır.(İstek olduğu takdirde Kore Savaşında Türklerin neler yaptığını da yazabilirim)
Çin’in savaşa dahil olması Sovyetler’in elini güçlendirse de Türklerin öncülüğündeki BM kuvvetlerinin gayreti(aslında sadece bizim!) ve Sovyet Rusya lideri Stalin’in 1953’te ölümü savaşın bitimini sağlamıştı. Amerika’nın dahilinde BM ile Sovyetler arasında mütareke imzalanmış, fiili olarak savaş bitmiş olsa da Kuzey ve Güney arasında bir mütareke olmadığı için savaş resmi olarak 2009 yılına kadar devam etmiştir.
SONUÇ
- Kore Savaşı sonunda sınırlar yine 38. enlem olarak kalmış ama binlerce ölü verilmiş ve sorun bugüne kadar kesin bir çözüme kavuşamamıştır.
- 2009 yılında iki ülkenin(Kuzey ve Güney Kore) devlet başkanları bir araya gelerek antlaşma yaparak resmi olarak 59 yıl süren savaşa son vermişlerdir.
- Güney Kore bu tarihten(1953) sonra Amerika’ya pek çok haklar(Kapitülasyonlar gibi) vermiş ve Kuzey Kore’ye karşı kendini koruyacak yegane devletin Amerika olduğuna kanaat getirmiş, bu da ülkenin ağır bir kapitalizme sürüklenmesine ve kültürel olarak bir Amerika bağımlılığına yol açmıştır.
- Kuzey Kore Rusya’nın, Güney Kore de Amerika’nın Uzakdoğu politikalarına kurban giderek tek devlet olarak yaşayabilme umudunu yitirmiş ve bu ülkelerin bölgede birbirlerini kışkırtmak için kullandıkları piyonları haline gelmişlerdir.
- Bugün ki duruma bakılacak olursa şimdilik iyi geçiniyorlar gibi görünüyor. ( En son yapılan barıştan dolayı)
~(≧▽≦)~